Việc lựa chọn và sử dụng xe điện (EV) ngày nay gắn liền với một thách thức không nhỏ: sự đa dạng của các loại cổng sạc xe điện. Mỗi khu vực, mỗi hãng xe có thể sử dụng một chuẩn kết nối khác nhau, gây ra không ít bối rối cho người dùng và cả các nhà đầu tư hạ tầng. Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan và chi tiết, giúp bạn đọc phân biệt rõ các loại cổng sạc xe điện phổ biến, hiểu rõ phương pháp sạc và nắm bắt được các tiêu chuẩn đang được áp dụng tại Việt Nam.
1. Phân Biệt Hai Phương Pháp Sạc Chính: AC và DC
Trước khi tìm hiểu các loại đầu nối cụ thể, cần phân biệt hai phương pháp nạp năng lượng cơ bản:
Sạc AC (Dòng điện xoay chiều): Đây là phương pháp phổ biến cho việc sạc tại nhà hoặc tại các điểm đỗ xe công cộng trong thời gian dài. Khi sạc, xe điện sẽ sử dụng “bộ sạc tích hợp” (On-board charger) để tự chuyển đổi dòng điện AC từ lưới sang DC rồi mới nạp vào pin. Do đó, tốc độ sạc AC thường bị giới hạn bởi công suất của bộ sạc tích hợp này.
Sạc DC (Dòng điện một chiều – Sạc Nhanh): Phương pháp này sử dụng các trạm sạc nhanh chuyên dụng có công suất cao. Thay vì để xe tự chuyển đổi, trụ sạc DC sẽ thực hiện việc này ngay tại trạm và nạp thẳng dòng điện một chiều vào pin xe. Cơ chế này cho phép cung cấp nguồn năng lượng lớn hơn nhiều, giúp rút ngắn đáng kể thời gian sạc.
2. Các Loại Cổng Sạc Xe Điện Phổ Biến Trên Thế Giới
Hiện có nhiều tiêu chuẩn cổng sạc xe điện khác nhau, chủ yếu được phân chia theo khu vực địa lý.
a. Đầu Nối Sạc AC
Type 1 (SAE J1772): Là tiêu chuẩn sạc AC phổ biến ở Bắc Mỹ và Nhật Bản. Đầu nối này có thiết kế 5 chân, chỉ hỗ trợ sạc một pha với công suất tối đa thường là 7.4 kW. Type 1 hiện được xem là một chuẩn sạc có tốc độ chậm và đang dần trở nên lỗi thời so với các công nghệ mới.
Type 2 (Mennekes): Là tiêu chuẩn thống trị tại Châu Âu và được sử dụng rộng rãi tại nhiều khu vực khác, bao gồm cả Việt Nam. Với thiết kế 7 chân, đầu nối Type 2 ưu việt hơn hẳn vì hỗ trợ cả sạc AC một pha (lên tới 7.4 kW) lẫn ba pha (lên tới 22 kW hoặc thậm chí 43 kW). Hầu hết các xe điện hiện đại tại Việt Nam, bao gồm cả VinFast, đều sử dụng cổng này cho việc sạc AC.
b. Đầu Nối Sạc Nhanh DC
CCS (Combined Charging System – Combo 1 và Combo 2): Đây được xem là tiêu chuẩn sạc nhanh DC toàn cầu. CCS1 (kết hợp cổng Type 1 và 2 chân DC) phổ biến ở Bắc Mỹ, trong khi CCS2 (kết hợp cổng Type 2 và 2 chân DC) là tiêu chuẩn tại Châu Âu và Việt Nam. Thiết kế thông minh này cho phép xe chỉ cần một cổng sạc duy nhất cho cả sạc AC và DC. CCS2 có khả năng cung cấp công suất rất cao, lên tới 360 kW, cho phép sạc đầy pin chỉ trong vài chục phút. Đây là chuẩn sạc nhanh chính được VinFast và hầu hết các hãng xe lớn trên thế giới sử dụng.
CHAdeMO: Là chuẩn sạc nhanh DC do Nhật Bản phát triển, phổ biến trên các dòng xe của Nissan (Leaf) và Mitsubishi (Outlander PHEV). Chuẩn này có khả năng cung cấp công suất lên tới 400 kW nhưng có nhược điểm là yêu cầu một cổng sạc riêng, tách biệt với cổng sạc AC, khiến thiết kế xe phức tạp hơn. CHAdeMO đang dần mất đi vị thế bên ngoài thị trường Nhật Bản.
GB/T: Là tiêu chuẩn quốc gia bắt buộc tại Trung Quốc, thị trường xe điện lớn nhất thế giới. Chuẩn này bao gồm cả đầu nối AC và DC riêng biệt và các nhà sản xuất ô tô muốn bán xe tại Trung Quốc đều phải tuân thủ.
NACS (North American Charging Standard) của Tesla: Ban đầu là chuẩn độc quyền của Tesla tại Bắc Mỹ. Gần đây, Tesla đã mở thiết kế của đầu nối này và nó đang dần trở thành một tiêu chuẩn mới tại Mỹ (SAE J3400). Tuy nhiên, tại các thị trường khác như Châu Âu và Việt Nam, xe Tesla vẫn sử dụng các chuẩn sạc của khu vực đó, chủ yếu là CCS2.
3. Tiêu Chuẩn Tại Việt Nam
Để đồng bộ hóa hạ tầng và đảm bảo an toàn, Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã ban hành các Tiêu chuẩn Quốc gia (TCVN) về hệ thống sạc xe điện. Theo đó, các loại cổng sạc xe điện được khuyến khích sử dụng tại Việt Nam là:
Sạc AC: Sử dụng đầu nối Type 2.
Sạc nhanh DC: Sử dụng đầu nối CCS2.
Đây cũng chính là hai chuẩn sạc mà VinFast đang trang bị cho tất cả các dòng xe của mình, đảm bảo tính tương thích và an toàn tối đa trong hệ sinh thái trạm sạc V-Green.
Kết Luận
Tại Việt Nam, người dùng và các nhà đầu tư có thể yên tâm khi hệ sinh thái sạc đang được chuẩn hóa với hai loại cổng chính là Type 2 cho sạc AC và CCS2 cho sạc nhanh DC. Điều này tạo ra một nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp xe điện trong tương lai.
Sự chuẩn hóa này không chỉ mang lại sự yên tâm cho người dùng mà còn mở ra cơ hội đầu tư rõ ràng. Dù quý khách đang cân nhắc lắp đặt trạm sạc tại nh để phục vụ gia đình hay tìm hiểu về mô hình kinh doanh trạm sạc nhượng quyền, việc có được sự tư vấn chuyên nghiệp ngay từ đầu là vô cùng quan trọng. Hãy liên hệ với GreenSun Tech để được tư vấn giải pháp tối ưu nhất, phù hợp với nhu cầu và điều kiện thực tế của mình.
